Historia zabiegów o patent Unii Europejskiej liczy ponad 60 lat. Około roku 1965 pojawił się projekt ustanowienia patentu UE, jeszcze za czasów Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej EWG. Prace nad tym projektem musiały więc zacząć się znacznie wcześniej.
Dziś, od polowy roku 2023 mamy możliwość skorzystania z mechanizmu UNITARY PATENT – Patent Jednolity. Czas jaki upłynął od lat 60-tych ubiegłego wieku pokazuje że nie było łatwo. Wydaje się że główną przeszkodą były różne regulacje patentowe w różnych krajach. Drugim problemem była niemożliwość sprawnego prowadzenia poszukiwań patentowych w bazach Urzędów Patentowych na świecie dla stwierdzenia nowości i poziomu wynalazczego konkretnego rozwiązania.
To były czasy, gdy internet był tylko marzeniem wizjonerów takich jak Nikola Tesla. Poniżej fragment wywiadu jakiego udzielił on około roku 1920:
„Gdy technologia bezprzewodowa zostanie właściwie zastosowana, cała ziemia zostanie przekształcona w ogromny mózg, który w rzeczywistości jest, a wszystkie rzeczy będą cząstkami prawdziwej i rytmicznej całości. Będziemy mogli komunikować się ze sobą natychmiast, niezależnie od odległości. Nie tylko tak, ale także przez telewizję i telefonię, będziemy widzieć się i słyszeć tak doskonale, jakbyśmy byli twarzą w twarz, pomimo odległości tysięcy mil; a instrumenty, za pomocą których będziemy w stanie to zrobić, będą zadziwiająco proste w porównaniu z naszymi obecnymi. Mężczyzna będzie mógł nosić to przyszłe urządzenie w kieszeni kamizelki”.
Uznanie, że wynalazca jest wynalazcą i nikt przed nim nie opracował danego rozwiązania, w epoce przed internetem, nie było łatwe. W 1973 roku weszła w życie Konwencja EPC o Patencie Europejskim EP – nie związana z mechanizmami EWG ani UE. Dlatego na przykład Brexit nie miał żadnego wpływu na udział W.Brytanii w Patencie Europejskim EP. Obecnie stronami Konwencji EPC jest 39 krajów – już sam ten fakt świadczy, że nie jest to system Unii Europejskiej.
System patentu EP, po udzieleniu patentu na poziomie europejskim w Monachium, dla uzyskania skutku tego patentu w określonym kraju, na przykład w Polsce, wymaga złożenia dokumentów, zwykle tłumaczenia tego patentu na język krajowy, w tym przypadku na język polski. Określamy ten etap potocznie jako walidacja patentu EP.
W połowie 2023 dopięto w końcu szczegóły związane z Patentem Jednolitym. UNITARY PATENT – tak nazywa się patent Unii Europejskiej. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2012 wprowadzające wzmocnioną współpracę w dziedzinie tworzenia patentu europejskiego o jednolitym skutku oraz rozporządzenie Rady (UE) nr 1260/2012 z roku 2012, wprowadzające wzmocnioną współpracę w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej weszło w życie w roku 2023 podpisane przez 17 spośród krajów Unii Europejskiej będących równocześnie stronami Konwencji o Patencie Europejskim EPC. Polska jest jednym z krajów które nie podpisały porozumienia o Patencie Jednolitym.
UNITARY PATENT czyli Patent Jednolity (patent europejski z wyróżnikiem C0) pozwala w jednym postępowaniu uzyskać walidację patentu Europejskiego na cały obszar krajów które podpisały rozporządzenia UE w zakresie UNITARY PATENT. Procedura walidacji patentu europejskiego jest tu znacznie mniej skomplikowana i nie jest w tym trybie wymagane tłumaczenie patentu lub zastrzeżeń EP na szereg języków. Nie wymaga się ustanowienia pełnomocników w tych krajach – tam gdzie jest to zwykle wymagane w systemie EP. Jest wielokrotnie taniej. Przedłużenie ochrony Patentu Jednolitego na kolejny rok w tych 17 krajach, także odbywa się w jednym kroku co także obniża koszty.
Po ponad 60 latach marzenie o Patencie Jednolitym Unii Europejskiej spełniło się w roku 2023 w odniesieniu do 17 krajów w postaci UNITARY PATENT. Kolejne kraje UE mogą do tego systemu przystąpić wtedy kiedy uznają to za stosowne.
Poniżej mapka zasięgu UNITARY PATENT – kolor niebieski. Konturami poza kolorem niebieskim zaznaczono kraje które na dziś nie podpisały tego porozumienia. W tym Polskę.
Mapa zasięgu Unitary Patent ze strony European Patent Office
Opr. Jacek Czabajski
Rzecznik Patentowy Polski
Europejski Rzecznik Patentowy
