Rosja w odwecie w odpowiedzi na sankcje świata demokratycznego za wojnę w Ukrainie, postanowiła z dniem 6 marca 2022, że nie będzie honorować patentów udzielonych przez Rosyjski Urząd Patentowy podmiotom z wrogich krajów.
Monopol patentowy ogranicza się do określonego obszaru geograficznego – do obszaru kraju który udzielił patentu i na warunkach określonych w przepisach prawnych obowiązujących w tym kraju. Nie ma tu żadnych wyjątków. Także system międzynarodowy PCT kończy się fazą krajową we właściwym krajowym Urzędzie Patentowym, także i system Patentu Europejskiego kończy się walidacją patentu EP także we właściwym krajowym Urzędzie Patentowym.
Współczesny system ochrony zagranicznej wynalazków opiera się na fundamentalnej zasadzie wzajemności: Państwa będące stronami Konwencji Paryskiej z roku 1883, nowelizowanej od tego czasu kilkakrotnie, traktują cudzoziemców z innych Państw -stron tej Konwencji, tak jak swoich obywateli:
Artykuł 2 ust 1 Konwencji – tekst Sztokholmski z roku 1967.
Osobom fizycznym i prawnym któregokolwiek Państwa będącego członkiem Związku będą przysługiwały we wszystkich innych Państwach będących członkami Związku – w sprawach ochrony własności przemysłowej korzyści, jakie odnośne ustawy zapewniają obecnie lub zapewniać będą w przyszłości osobom fizycznym i prawnym z tych Państw, nie naruszając praw specjalnie przewidzianych w niniejszej Konwencji.
Konwencję podpisało ponad 170 państw, w tym niepodległa Polska w roku 1919 oraz Rosja w roku 1965. Wszelkie zgłoszenia zagraniczne wynalazków realizowane są na podstawie w/w zasady wzajemności wyrażonej w Art. 2 ust. 1 Konwencji. Ta zasada stanowi fundament Konwencji i wszelkich późniejszych umów w dziedzinie ochrony własności przemysłowej, w szczególności ochrony patentowej.
Rosja w dniu 6 marca 2022 ogłosiła decyzję, znoszącą na jej obszarze ochronę patentów na rzecz uprawnionych którzy są zarejestrowani we wrogich krajach, prowadzą w nich interesy lub posiadają obywatelstwo. Zgodnie z tą decyzją przyznane opłaty licencyjne za wykorzystanie tych patentów wynoszą 0% korzyści.
Oznacza to, że patenty posiadane na przykład przez podmioty polskie w Rosji, i których ochrona jest opłacana przez te podmioty w Urzędzie Patentowym Rosji – przestają działać. Podmioty rosyjskie mogą więc z nich korzystać bez kosztów na rzecz podmiotów uprawnionych, które są właścicielami tych rozwiązań.
Rosja pozostaje jednak nadal stroną Konwencji Paryskiej i warto się zastanowić nad sytuacją patentów rosyjskich chronionych w innych państwach na świecie. Nadal przecież obowiązuje Rosję wyżej wymieniona zasada wzajemności.
Powstaje pytanie jaka jest w obecnej sytuacji możliwość dochodzenia praw przez podmioty z Rosji, uprawnione do patentów w „krajach wrogich”, na przykład w Polsce i w innych krajach świata, sprzeciwiających się agresji rosyjskiej w Ukrainie?
Dochodzenie praw z naruszenia patentu może być prowadzone przez Uprawnionego, a więc przykładowo przez firmę rosyjską, co do zasady przed Sądem właściwym dla miejsca naruszenia, a więc przykładowo przed Sądem w Polsce. Czy Sąd weźmie pod uwagę, że decyzja o której mowa wyżej, stanowi naruszenie zasady wzajemności zapisanej w Art. 2 ust. 1 Konwencji.
Jak się wydaje, kraj który nie przestrzega tej fundamentalnej zasady, nie powinien oczekiwać jej respektowania w stosunku do niego przez pozostałe strony Konwencji. Problem dotyczy właśnie Art. 2 ust. 1 Konwencji i sprowadza się do pytania jak do takich spraw ustosunkują się polskie sądy i sądy innych krajów?
Opr. J. Czabajski
